Wow, wat een maand! 20 jaar geleden vluchtte ik halsoverkop uit mijn geboorteland. De rebellen waren een halfuurtje van ons vandaan. Zonder afscheid te kunnen nemen van onze school, wat tevens ook 10 jaar lang mijn thuis was, en met alleen wat spulletjes in een rugzakje. Bijna net zo onverwachts als hoe snel ik toen vertrok, was ik na al die jaren nu weer onderweg naar mijn roots. Terug naar Côte d’Ivoire – Ivoorkust, West-Afrika. In drie weken besloten en vertrokken, maar deze keer gelukkig wél zelf gekozen! Na een geslaagde reis, schrijf ik nu vanaf de luchthaven terwijl ik wacht op het vliegtuig om weer richting mijn schatjes te gaan 🥰

Na drie zomers geen reizen met Samenwerkvakanties te hebben kunnen organiseren door COVID, leek mij dit het moment om te onderzoeken of Ivoorkust tegenwoordig misschien ook een land is waar we met onze groepsreizen iets kunnen betekenen. Net als dat we nu door een onstabiele situatie voorlopig helaas niet meer met enthousiaste groepen naar Burkina Faso kunnen, was dat ook de reden waarom we in 2010 bij het begin van Samenwerkvakanties helaas niet Ivoorkust als bestemming hoefden te overwegen. Gelukkig is de burgeroorlog inmiddels voorbij en is het nu een veilig land, dat druk bezig is met de wederopbouw. Tijd om eens terug te gaan naar mijn roots en de Ivoriaanse-cultuur opnieuw te ervaren, bij onder andere de internationale school en andere plekken waar we woonden of kwamen.

Samen met een oud klasgenoot en zijn gezin, reisden we beiden voor ons eigen avontuur terug naar Ivoorkust. Het was gezellig en handig om zo samen op te trekken, ook in de voorbereidingen. De dag na aankomst in Ivoorkust ging ik zelf gelijk met de bus door naar het midden van het land, waar mijn oude kostschool is. Na een bustocht van 10 uur kwam ik aan in Vavoua. Tegenwoordig rijden er allemaal tuk-tuk taxi’s, erg grappig om te zien én in te rijden. Het was erg bijzonder om de volgende ochtend de school te bezoeken. Als je aan komt rijden, dan lijkt alles vanaf een afstandje nog precies zoals hoe wij het hadden achtergelaten. Dat beeld veranderde helaas snel toen ik dichterbij kwam. Wat heeft de school geleden de afgelopen jaren! Zowel de rebellen als de politie hebben hebben ook gedacht dat ons thuis, een mooi plekje was om te wonen. Toen in 2015 een nieuwe lokale christelijke middelbare school begon op het terrein, was het helaas al lang niet meer de mooie plek zoals die ooit was.

De directeur wist van mijn komst als oud-scholier en we waren allebei verheugd om elkaar hier, op deze plek, te ontmoeten. Na een voorstelrondje langs de klassen, heeft hij mij de rest van het terrein laten zien. Hij vindt de staat van de school zeker niet zoals hij zou willen, maar hoopt in de toekomst wel de mogelijkheid te hebben om het te verbeteren. Desondanks worden alle gebouwen, huizen en de meeste slaapkamers die (in hun ogen) ook maar een beetje bewoonbaar zijn, optimaal gebruikt. Ook woont er weer een Ivoriaanse oud-medewerker van onze school; Michel. Het was bijzonder om hem na zoveel jaar ook weer te zien en samen herinneringen op te halen! Het raakte mij dat hij een wand vol met allemaal foto’s van vroeger had. Daarna ben ik met hem, achterop de scooter (het leukste vervoersmiddel in Afrika), naar zijn vrouw, huis in aanbouw en naar nog een andere oud-medewerker (David) geweest. Zo fijn om te horen dat het goed met hem gaat.

Die nacht heb ik bedacht hoe ik de volgende dag iets blijvends kon achterlaten. Overal waar je kijkt moest er eigenlijk wel iets gebeuren. Mijn vader heeft destijds geholpen om de sporthal te bouwen, maar zowel de goals als de hoepel/backboard voor basketbal waren stuk. Afrikanen zijn dol op voetbal en de twee oude vrienden wilden helpen en wisten wel een bevriende lasser in de stad die diezelfde dag misschien nog tijd wilde maken voor de goals. Zo bedacht en gelukkig ook gelukt: aan het einde van de dag konden de jongeren de stenen die ze als goals gebruikten omwisselen met de goals 🥳

Binnenkort deel 2: de reis naar Bouaflé, de stad waar ik de eerste jaren van mijn leven heb gewoond.

Soms lopen dingen helemaal anders dan bedacht, maar precies zoals ze moeten. Dat heb ik meerdere keren mogen ervaren tijdens mijn recente reis naar Ivoorkust.

20 jaar geleden moesten we tijdens de evacuatie één van onze auto’s ‘dumpen’, door twee lekke banden. Daardoor liepen we vertraging op en door de avondklok mochten we niet verder van de politie, voor onze eigen veiligheid. In het dorp waar we waren gestrand was gelukkig een kerkje, waar we mochten overnachten. Daar weet ik niet heel veel meer van, maar in ieder geval nog wel dat een betonnen vloer prettiger slaapt dan een houten kerkbankje. Aangezien het dorp op de route naar mijn volgende bestemming is, staat vandaag een kort (foto)bezoekje op de planning.

Hoe bijzonder was het toen ik de avond vóór vertrek hoorde dat precies de voorganger, Konan, van dat kerkje op bezoek was bij David in Vavoua. Hij wilde graag samen met mij reizen, zodat hij mij kon verwelkomen bij zijn kerk en gezin. Dat leek mij een gezellig plan.

De volgende dag kwamen ’s ochtends vroeg, op de valreep, nog een oud-student van mijn ouders en zijn dochter gezellig ontbijten. Hij is voorganger en heeft nog veel contact met anderen die ons gezin nog goed kennen van vroeger. Hij gunde ze allemaal om mij te ontmoeten en informeerde verschillenden dat ik in Ivoorkust was. Dat veroorzaakt later tijdens de reis nog een bijzondere situatie, maar voor nu ook contact met zijn zus in Bouaflé. Zo kon ik mooi even controleren of het hotel waar ik hoopte te gaan overnachten een betrouwbare plek was én of het eigenlijk wel bestond.

Aan het einde van de ochtend kwamen Michel en zijn zoon, David en Konan op twee motors om samen naar de bus te gaan. Aangezien ik met al mijn bagage naar de bus moest, had ik gedacht een tuk tuk te nemen. Maar met mijn benen aan de ene kant (door mijn rok) en al mijn bagage voorop, achterop en op schoot, paste het natuurlijk allemaal prima op de motor. Gelukkig kijkt niemand hier ergens van op, behalve dan van het feit dat ik als blanke überhaupt op de motor zat.

Het duurde een paar uur voordat we eindelijk vertrokken, maar het was een gezellige rit samen. We werden voor de kerk afgezet, omdat het erg hard regende. Konan en de buschauffeur vonden dat ik natuurlijk niet met al mijn bagage door de regen kon. Om een tas vol met natte kleding te voorkomen en ik wist dat de kerk niet om was voor mijn medereizigers, leek het mij een prima plan.

Ik werd hartelijk ontvangen bij Konan thuis door zijn gezin. Zijn schattige dochtertje, die mij aan mijn eigen lieve dochtertje deed denken, wilde gezellig bij mij blijven tijdens het bezoek aan het oude kleine kerkje (nu zondagsschool) en de nieuwe grotere kerk. Ondertussen waren de vrouwen druk met het voorbereiden van een maaltijd. Tijdens het kletsen kwam er een echtpaar langs en ja hoor… de vrouw kende onze familie nog wel. Ze deelde een hilarische herinnering van hoe ze vroeger mango’s bij ons probeerde te “stelen”, met een bevestigende leerzame les: we vallen echt op als westerlingen en hebben veel mogelijkheden om God’s liefde door ons heen te laten schitteren — reis en shine!

Het kwam ter spake dat mijn vader een kerk had gebouwd in Ivoorkust. Tot de dag ervoor had ik altijd begrepen dat het dit kerkje was, maar dat bleek toch iets anders te zitten. Konan was nog maar sinds kort in dit dorpje, maar was benieuwd of mijn vader heel misschien de kerk in zijn vorige dorp had gebouwd. Er zijn duizenden kerken in het land, maar toen hij een foto van zijn vorige kerk liet zien, was ik helemaal verbaasd! Het piramidedak past helemaal in de bouwstijl van mijn vader, dus dat kon ‘m zomaar zijn.

Ter controle de foto even doorgestuurd en dat was inderdaad de kerk! Ik was dus op bezoek bij de kerk waar ik tijdens de evacuatie had overnacht én op bezoek bij de voorganger die jaren mocht dienen in de kerk die mijn vader had gebouwd. Wat is het toch genieten om op pad te zijn onder Zijn leiding.

Na een heerlijke maaltijd was het hoog tijd om verder te gaan, want het begon al te schemeren. Precies toen we bij de weg aankwamen, kwam een stampvolle bus aangereden die de juiste kant op ging. Alle plekken waren al bezet, zelfs de krukjes in het gangpad. Gelukkig kon ik alsnog instappen, na de buschauffeur en mijn uitzwaai-committee ervan overtuigd te hebben dat de trap bij de deur ook prima als zitplekje dienst kon doen. Het was reuze gezellig in de bus en we waren zomaar in Bouaflé.

Bouaflé, de plek waar mijn wereld zich afspeelde van 0 tot 6 jaar. De eerste drie jaren woonde ik op het terrein van de kerk, waar behalve de kerk ook lokalen voor de zondagsschool en meerdere huizen waren. In één van die huizen woonde Béa, het beste vriendinnetje uit die tijd van mijn oudste zus. 30 jaar later was zij het die mij spontaan en vol liefde opving in Bouaflé en bij wie ik eerder had nagevraagd over het hotel. Ik had die link nog niet gelegd, doordat de voorganger waarmee ik ontbeten had een pleegbroer van haar is. Hij heeft een andere achternaam en woonde vroeger ook nog niet op het terrein van de kerk.

De volgende dag was zondag: een mooie dag om samen met Béa een dienst mee te vieren in de kerk waar we samen waren opgegroeid. De herinneringen kwamen terug, aan de keren dat wij als kinderen samen in de mango- en palmbomen klommen, terwijl onze ouders bezig waren met hun werk voor de kerk. Toen we bij de kerk aankwamen, viel meteen het huis op waar wij vroeger woonden. Deze was namelijk helemaal in puin! Het huis van modderstenen begon af te brokkelen, dus vanwege instortingsgevaar hadden ze het huis net een paar weken geleden plat gegooid. Mijn vader bouwt altijd van alles, maar ik ben heel blij voor hem dat hij dit huis niet gemaakt had — zo hoeft zijn goede reputatie niet af te brokkelen 😉

Gelukkig stond de kerk nog wel en konden we genieten van een vrolijke dienst. In de mededelingen werd ik van harte welkom geheten. Toen ik tijdens de preek naar de zondagsschool gingen, had ik het gevoel alsof ik terug in de tijd was gegaan. De kinderen waren verbaasd toen zij hoorden dat ik vroeger naar deze kerk ging, net als zij nu, en dat mijn moeder hier zondagsschool juf was geweest. Het leek de juffen leuk als ik langs de klassen zou gaan, om mij even voor te stellen en dat deed ik natuurlijk met plezier. Ik vertelde onder andere dat ik hier heel veel liedjes had geleerd en vroeg naar hun favoriete liedjes. En ja hoor, de kinderen kenden mijn favoriete liedje ook, dus even later zongen we met z’n allen uit volle borst “Plus haut, Jésus est plus haut”.

Na de dienst was ik verrast door meerdere mensen die mij nog kenden, groeten en er werden verschillende selfies gemaakt, met de vraag om de groeten aan mijn ouders te doen. Het blijft gek dat er zoveel jaren later mensen zijn die je ‘kennen’ en ik zelf eigenlijk geen idee had wie de meesten waren. Zo ook de huidige directeur van de oude praktijkschool van mijn ouders. Het was fijn om hem daar te ontmoeten, want zo kon ik ook vragen of ik de school kon bezoeken. Ik was gelukkig meer dan welkom later die middag! Maar eerst werd ik uitgenodigd om te lunchen bij mijn oude buren; de ouders van Béa. Het was leuk om haar ouders te ontmoeten, nu heb ik ook een gezicht bij de namen.

Na een heerlijke maaltijd werden twee schattige kleinkinderen van mijn buurman mijn gidsen naar de oude school van mijn ouders. Toen ik drie was zijn mijn ouders een praktijkschool voor timmermannen en metselaars begonnen. Eén van de twee oorspronkelijke docenten werkt er nog steeds. De ander was net die dag op doorreis van het zuiden naar het noorden van Ivoorkust. Hij heeft zijn reis onderbroken in Bouaflé en zo konden we elkaar op deze bijzondere plek weer ontmoeten! Samen met de directeur gaven ze mij een tour over het terrein. Wat onwijs mooi om te horen dat de school die mijn ouders meer dan 30 jaar geleden begonnen zijn, met nog geen 20 leerlingen, nu uitgegroeid is tot een school met 400 leerlingen. Door niesbuien van de houtschilfers, ben ik vroeger niet vaak in de werkplek geweest, maar alles zag er precies hetzelfde uit als toen.

De oude machines die mijn ouders ooit vanuit Nederland hadden laten verschepen, zijn na al die jaren nog steeds in gebruik. Zo ook de waterput, waar ze nog altijd erg blij mee zijn. De tour eindigde bij ons zelfgebouwde, stevige huis, dat gelukkig nog wel steeds overeind stond op het terrein van de school. Wat een zegen dat de directeur er nu met zijn gezin met plezier woont. Het blijft mij verbazen hoe je sommige dingen nog precies weet en andere dingen helemaal bent vergeten. Mijn eigen slaapkamer kon ik bijvoorbeeld niet aanwijzen, maar miste ik het grote konijnenhok naast het huis wel.

De volgende ochtend was ik uitgenodigd voor de weekopening op school. Net als vanouds wordt de vlag nog elke maandagochtend gehesen, onder begeleiding van het volkslied dat gezongen wordt door alle leerlingen en docenten. Bijzonder hoe dingen lopen en om zo tijdens de weekopening samen met de oud-docent voorgesteld te kunnen worden aan de hele school. De ‘oude jongens’ vroegen steeds of mijn ouders ook niet een keer in Ivoorkust willen langskomen. Voor nu was ik voor hun de afgevaardigde die hun namens mijn ouders kwam bezoeken. Wat hebben de vrienden van onze familie mij met open armen ontvangen; ik heb er allemaal nieuwe vrienden bij!

Het werd weer tijd om verder te trekken. Hoewel ik graag een bezoek had willen brengen aan het zendingsziekenhuis waar ik geboren ben, was dat helaas niet mogelijk vanwege de onrust aan de grens met Burkina Faso. Als iemand vraagt of ik ‘in de kerk geboren ben’ als ik een deur open laat, antwoord ik met ‘zo goed als’. Mensen konden (en kunnen) 24/7 langskomen voor voor geestelijke én lichamelijke hulp. Veel westerlingen kiezen er wegens medische veiligheid voor om in hun ‘thuisland’ te bevallen (inclusief ikzelf, toen ik zwanger was van onze zoon en we nog in Ghana woonden). Doordat mijn ouders wél in Ivoorkust bleven voor de bevalling, kan ik nu altijd met trots zeggen dat ik ben geboren en opgegroeid in Afrika. Ik voel en omschrijf mijzelf dan ook als een ‘Delfts blauw olifantje’: typisch Nederlands en Afrikaans in één.