Van 6 tot en met 20 november reist een groep uit Oudewater naar Burkina Faso (West-Afrika) voor een onvergetelijke samenwerkvakantie.
Schrijf je via onderstaand formulier in om per e-mail op de hoogte te worden gebracht van nieuwe reisverslagen.
Aanmelden voor de reisverslagen van deze reis is niet meer mogelijk.
Tijdens de dienst waarin de groep vanochtend werd ‘uitgezwaaid’, is onderstaand gedicht voorgelezen.
Laten we
samen dromen
samen bidden
samen werken
samen bouwen
aan een wereld
van vrede en rechtvaardigheid
Breng
alle handen samen
om de wereld te veranderen
alle handen samen
om het land te bebouwen
alle handen samen
om onkruid te wieden
alle handen samen
om onze vreugde te delen
Te strijden
te lachen en
te glimlachen
te midden van agressie
Vrolijk te zijn
te hopen
lief te hebben
zonder bang te zijn
dat is de genade van God
Kijk naar je handen
zie de aanraking en tederheid
Kijk naar je voeten
zie het pad en de richting
Kijk naar je hart
zie het vuur en de liefde
Dit is de wereld van God
en wij zullen Hem hier dienen
Na een lange reis vandaag, is de groep veilig aangekomen in Burkina Faso. Ook alle bagage is gelukkig zonder problemen aangekomen.
De sfeer zit er goed in en er is zelfs nog energie over om gezellig wat te drinken en te zwemmen. Dat wordt vast uitslapen morgen!
Vandaag zijn we op ons gemak opgestart. Ontbijt stond pas gepland om 10.00u, omdat we gisteravond zo laat naar bed gingen. Maar om 5.00u waren de eersten alweer wakker door het roepen van de imam vanaf de minaret van de moskee die tegenover ons verblijf staat. Zodoende zaten we veel eerder aan het ontbijt en vertrokken we na het ontbijt naar de markt. We gingen naar een markt aan de andere kant van de stad en onderweg keken we onze ogen uit. Wat een rommel op de weg, veel brommertjes met soms een heel gezin daarop, volgeladen ezelskarren, kuilen en gaten in de weg. En stof, stof en nog eens stof. Zeker als wij langsreden in onze bus…
Ook de markt was een belevenis. Veel van de spullen die bij ons afgedankt worden krijgen hier een tweede leven. Kleding, schoenen, slippers… en heet, heet! Het was vandaag 36°C!
Er werd haar geknipt en gevlochten (kunstwerkjes die de vrouwen hier op hun hoofd krijgen!), er werd kleding genaaid, fruit, groente en kruiden verkocht, houtskool, kippen, vissen (koppen), vlees met vliegen… brrrr! Ook zelfgemaakte meubels zoals bedden, matrassen en heel veel lappen stof. Sommige van ons konden het nu al niet laten en hebben een mooie lap stof voor € 3,- gescoord. En Maggi blokjes, Maggi blokjes en nog meer Maggi blokjes.
Er waren veel vrouwen die met hun kleine kind op schoot bij hun ‘kraampje’ zaten. Sommige kinderen sliepen, andere hingen verveeld bij hun moeder rond. De grotere kinderen gaan wel naar school, want we zagen ze uitgelaten uit school komen en dollen met elkaar. Knap dat je dat kunt in deze hitte.
Na ruim een uur hielden we het voor gezien en zijn we terug naar ons riante onderkomen gegaan. Wat zijn wij rijk en wat een groot verschil tussen waar wij mogen logeren en de ‘huisjes’ waar de bevolking hier woont. Nanda had voor ons sinaasappels gekocht op de markt. Van die sinaasappels was de buitenste laag van de schil en het kapje er afgehaald en dan kon je door tegelijkertijd te zuigen en in de sinaasappel te knijpen het sap opdrinken. Lekker hoor! Maar Rien zag dat zuigen niet zo zitten en kneep het sap in een glas; het was bijna een half glas vol.
De lunch vandaag bestond uit een vol bord spaghetti met bolognesesaus en geraspte kaas. Het was lekker, maar veel. Behalve de mannen en Helma, kregen de dames het bord niet leeg. De 3 honden die hier wonen waren heel blij met onze restjes.
Na de lunch zijn we kennis gaan maken met de vrouwen en 4 mannen op ons project. We werden van harte welkom geheten door de 2 leidinggevenden en 2 bewakers. Daarna zijn we de vertrekken waar de vrouwen verblijven langsgegaan. Dat was toch wel een schok. Er staan 6 grote woonverblijven met elk 6 kamers. In elke kamer was plek voor ongeveer 6 vrouwen. Dat wil zeggen dat er 6 matjes op de grond lagen (heel soms een bed) en daarachter stonden de weinige persoonlijke bezittingen in wat tasjes opgestapeld. De vrouwen (niet iedereen was er, sommigen waren naar de markt) zaten binnen op de kamer wat te werken. De meesten waren druk met het schoonmaken van katoen, het kaarden daarvan en het spinnen van een katoenen draad op een spintol. Veel vrouwen waren vel over been, we hebben ze allemaal een hand gegeven en soms had je het idee dat je in een zakje botten greep. Totaal geen privacy, echt helemaal niet. De jongste vrouw was 44 jaar en de oudste boven de 85 jaar. Sommige vrouwen zaten er al langer dan 30 jaar. En gisteren was er nog een nieuwe verstoten vrouw binnengekomen. De vrouwen die uit hun dorp verstoten worden moeten echt rennen voor hun leven, sommige hebben daar littekens van op hun gezicht. Er waren ook vrouwen met maar één been, maar of ze dat andere been op hun vlucht zijn kwijtgeraakt, dat weten we niet. Maar alle vrouwen waren blij verrast en dankbaar dat we hen kwamen opzoeken. Het terrein waar de vrouwen wonen is wel erg mooi en goed verzorgd, het straalde rust uit. Misschien ook omdat de wereld buiten de muur zo druk en chaotisch is. Toen we bij het verblijf van de 4 mannen kwamen bleek dat zij op dit moment in de opslagruimte wonen en dat alle spullen van de opslag zolang op een overdekte binnenplaats waren gestald. De nieuwe woonverblijven van die mannen die wij af gaan bouwen staan er tegenover en ook de stenen liggen al klaar. Dat wordt zweten de komende dagen!
Verder hebben we het hele terrein bekeken, de grote keuken met de grote pannen, een maalderij waar ze mais tot meel maalden, de moestuin waar ze bezig waren om drainage aan te leggen. Vanuit de grote keuken krijgen alle bewoners dagelijks een warme maaltijd. Voor de rest moeten ze zelf op hun eigen ‘veranda’ hun eten maken. Kunnen ze dat niet, dan blijft het waarschijnlijk bij die ene maaltijd per dag. We hebben ook het kippenhok gezien, maar daar kunnen nog wel wat kippen bij. Wie weet als we weer eens op de markt zijn?
Er is voor ons een mooie grote ruimte waar we kunnen uitrusten en lunchen. Daar hebben we onze meegebrachte naaimachines, stapel mooie lappen en klosjes garen, bollen wol en katoen, scharen, enz. neergezet. Morgen mogen de vrouwen die zich hebben opgegeven voor het leren naaien een mooie lap uit komen zoeken en gaan we ze leren hoe ze met de naaimachine moeten omgaan. De rok die ze maken mogen ze houden. Wij (vrouwen) droegen vandaag ook zo’n rok als voorbeeld. Wij zijn klaar om morgen vroeg aan de slag te gaan!
Tegen vijven kwamen we weer terug in ons logeerhuis en werd er door velen afkoeling gezocht in het mini zwembad. Anderen spoelden het stof er onder de douche af. Het stokbrood, behalve wit ook lichtbruin, en de door onszelf meegebrachte crackers smaakten heerlijk tijdens het diner en als toetje was er heerlijke watermeloen.
Na het eten zochten sommige al snel hun bed op in de lekkere koele kamers, anderen bleven gezellig nog even zitten. Dagboeken bijwerken, appen met het thuisfront (ook belangrijk) en een lekker drankje erbij. En twee van hen mochten dit stukje schrijven 😘
Tot morgen!
Ied en Rineke
Hallo,
Hier het verslag van donderdag — de 3e dag. Vandaag was de eerste echte werkdag.
Om 7.30u ontbijt, maar de vroege vogels Ied, Marjan, Wilma en Rien hadden toen al gezwommen. Na een stevig ontbijt vertrokken we naar onze werkplek. Hier werden we enthousiast ontvangen. Vervolgens werd de groep gesplitst in bouwvakkers, naaivrouwen en onze opticien.
Bij de bouwvakkers specialiseerde zich een groep in het betonvlechten (Ied, Gijke, Wilma, Mieke en Dorie) en betonspecialisten (Ton, Jaap, Peter en Rien). Samen met drie echte enthousiaste bouwvakkers werd er keihard gewerkt, en dat bij een temperatuur van 37°C. Met het betonijzer en beton werd een versterkingsrand op de muur gemaakt. Zeer leerzaam.
Ook de naaivrouwen hadden heel veel enthousiaste vrouwen om zich heen: wel 44! De dames mochten een stof kiezen om een rok te maken, het werd haast uit de handen getrokken. De lessen met de naaimachines door Elsbeth, Marjan, Helma en Anja gingen prima. Helaas hebben 2 machines al de geest gegeven, dus hebben we besloten 2 handnaaimachines ter plaatse aan te schaffen. Daarnaast werd brei- en haakles aangeboden, wat ook succesvol was.
Rineke had een stand met gebruikte brillen. Na een ogentest wilde iedereen een bril; of het nodig was of niet. De bouwvakkers zagen regelmatig iemand parmantig langs lopen met een bril. De dames zijn niet gewend zomaar iets te krijgen.
De eerste gewonden zijn ook gevallen, Mieke en Elsbeth. Zij zijn door onze chirurg Peter vakkundig van een pleister voorzien. We hopen dat ze morgen weer inzetbaar zijn.
Om 16.00u, na het zingen van ons lied onder begeleiding van een dwarse Elsbeth, gingen we moe, bezweet, maar tevreden naar huis.
Rien en Dorie
PS: Helma had drinkbare Rollo’s.
Vrijdag 9 november, de vierde dag.
Na een zeer zweterige nacht lag Helma al om 6.00u in het zwembad. Daarna kwamen er nog meer want de temparatuur is in de ochtend toch al 24℃. Het ontbijt smaakte weer prima en om 8.15u zaten we weer in de bus naar onze werkplek. De taken werden weer verdeeld en er werd genaaid, gemetseld, gebreid en gehaakt. Nadat de eerste naaimachine op tafel werd gezet vormde er zich meteen een rij met enthousiaste vrouwen, al zittend en wachtend op hun mee gebrachte krukje tot ze aan de beurt waren. En geduldig dat ze zijn. Al snel werden de gekochte handnaaimachines gebracht en na wat strubbelingen gingen de vrouwen er mee aan de slag. De machine waar Marian bij zat, daar hadden de vrouwen niet zo’n hoge pet van op: voordat ze begonnen te naaien werd er een kruisje geslagen voor de goede afloop. De vrouwen zijn erg trots op zichzelf dat ze zelf een rok hebben gemaakt en dat werd onder andere geuit met gejoel en een swingend dansje.
Tijdens de koffiepauze lagen er plotseling kruidnootjes op tafel en met de warme maaltijd hadden we rookworst. En het is niet eens winter, maar het smaakte weer allemaal prima. Na de stevige maaltijd wachtte de mannen en Elsbeth een zware klus. Met de hand cement maken en met het emmertje naar boven doorgeven. Resultaat: een stukje bekisting.
In de loop van de middag was het eerste gebreide mutsje klaar en al snel volgden er meerdere. Nadat de mannen vroeg klaar waren met hun werk begaven zij zich onder de vrouwen. Spontaan werd er met wol een pompon gemaakt door Jaap voor boven op het gebreide mutsje. Rond 16.00u werd er opgeruimd maar zat er één van de leidinggevenden — een non —nog achter de naaimachine en ze wist van geen ophouden; ze naaide “non-stop”. Na het zingen van ons eigen lied, hup de bus in en naar het verblijf. Maar er stond een rondrit door de stad op het programma!
We zagen de kathedraal, voetbalstadion, politieacademie en verschillende ambassades. We reden nog door een marktstraat waar alleen maar schoenen, schoenen en nog eens schoenen te koop waren. Het was super druk en alles en iedereen reed langs en door elkaar heen. Maar we hebben een plaatselijke topchauffeur! Na deze warme rondrit kwamen we later dan gewoon aan bij ons verblijf en werd er meteen gekoeld door zwemmen of douchen. De broodmaaltijd ging erin als stokbrood met lekker sappig papayafruit. Enkelen deden nog een spelletje.
De resultaten van deze dag:
Helma en Anja
PS: het eerder aan de thuisblijvers doorgegeven telefoonnummer hebben we helaas moeten wijzigen, het nieuwe nummer is +226 54459244 (is ook vermeld op de pagina Contact).
We komen al aardig in ons ritme, om half acht ontbijt, kwart over acht in de bus en dan via de georganiseerde chaos die verkeer heet naar het “werk”. Men rijdt hier meestal rechts, maar als de kuilen te diep worden of er zit een ezelskar in de weg, dan kan het zomaar weer anders zijn. We beginnen onderweg al dingen te herkennen en ons thuis te voelen. In dit gedeelte van de stad zijn we in ons busje toch een soort bezienswaardigheid, of eigenlijk in de hele stad. Tot nu hebben we slechts één keer een blanke gezien, een blonde jongen op een bromfiets, dus toerisme is hier nagenoeg niet.
In het centrum aangekomen ging ieder weer aan de slag met hetgeen hij of zij gisteren gestopt was. De mannen en enkele vrouwen werken samen met enkele heel prettige mensen van de aannemer aan het nieuwe gebouw. De vrouwen die helpen in de bouw vinden dit zo mooi, dat zij bij terugkeer in Nederland waarschijnlijk bouwvakker worden. Gijke en Jaap graven gaten in de grond om papaja’s te planten. Eerst 50 stuks maar na enig aandringen onzerzijds, mogen we er nog 30 meer graven. Maar de vrouwen van het meer intelligente werk van de textielnijverheid, werken echt samen met bewoners van het centrum en ondervinden heel veel bijval en enthousiasme. Wat we hier ook doen, het geeft ieder het gevoel dat het er echt iets toe doet, en daar ging het tenslotte om. En dit alles in een mooi vast klimaat, met temperaturen tussen de 35 en 40℃.
Tussen de middag weer prima gegeten met aardappels, vlees en bakbananen. Na de middag nog even aanpakken en om 14.00u gestopt met werken. Op zaterdag werkt men hier tot die tijd en wij vonden het ook wel lekker om een paar uur extra tijd voor onszelf te hebben, tenslotte is het ook best intensief allemaal.
Wij gaan morgen voor een paar dagen naar een andere locatie, voor wat meer toeristische ontspanning en dinsdagmorgen beginnen we weer met bouwen, tuinieren en textielnijverheid.
Er heerst in de hele groep een prima sfeer en vinden hier waar we voor kwamen. Daarnaast willen we iedereen bedanken voor de vele leuke, lieve en positieve reacties op onze blog.
Gijke en Jaap
De zondagochtend begon met de gebruikelijke zwemsessies en een ontbijt om 7.30u. Om 8.15u vertrokken we niet naar de bouwplaats en de vrouwen, maar naar de internationale kerk in Ouagadougou. De dienst begon om 9.00u, maar de mensen kwamen binnen tussen 9.00u en 9.30u (Afrikaans kwartiertje, maal twee). De dienst bestond uit veel zingen en swingen, onder begeleiding van een drumstel, elektrische piano, gitaar en een voorzanger. De door de voorganger gesproken Engelse tekst werd regel voor regel vertaald in het Frans.
Nadat we welkom waren geheten zongen we ons lied, waarbij we door veel kerkgangers werden gefilmd. Daarna moesten we onze naam noemen in de microfoon en na elke naam volgde er een applaus. Er was avondmaal waarbij de hosties en kleine bekertjes sap werden rondgedeeld. Toen deze bekertjes even later weer werden opgehaald ontstond er wat verwarring, omdat we dachten dat het de schaal voor de collecte was. Wilma had haar bijdrage er al ingegooid en Jaap moest die er weer uit vissen. Voor de collecte werd er voorin een offerblok neergezet. Onder begeleiding van een swingend muziekje liepen alle gemeenteleden naar voren om hun gaven daar in te doen.
Tijdens de dienst gebeurde er van alles: kinderen werden zoet gehouden met snoep en chips, een baby kreeg borstvoeding en viel daarna in slaap, iemand lag te slapen met zijn hoofd op zijn djembe, er was een koor en ook een kinderkoor (onder leiding van een jong meisje van een jaar of 14), er was humor en er werd gelachen en de pastor dook van enthousiasme bijna over de lezenaar heen. De pastor benoemde dat er was gesproken en gezongen in vier talen: Engels, Frans, Nederlands en Kibo. Hij had het Nederlands niet verstaan, maar het belangrijkste was dat het allemaal vanuit het hart kwam.
Voor we er erg in hadden waren we 3,5 uur verder. Na de dienst werden we in een aparte ruimte door de pastor bedankt en werd er nog een keer voor ons gebeden. Daarna gingen we weer de bus in op weg naar de volgende bestemming: een krokodillenkamp!
Om de stad uit te mogen moesten we eerst nog tol betalen. Bij het krokodillenkamp aan gekomen kregen we eerst patat van zoete aardappelen. De krokodillen zitten in een mooi natuurgebied met veel water. Onder leiding van een gids gingen we op pad. De krokodillen werden uit het water gelokt met een stok waaraan twee kippen vastgebonden waren. Een aantal heldhaftigen van ons heeft zelfs op een krokodil gezeten, de anderen bleven op een veilige afstand.
Aan het einde van de wandeling werden de kippen aan de krokodillen gevoerd. De harde klap van de kaken was hierbij goed te horen. Gelukkig kon iedereen weer heelhuids het terrein verlaten. Na afloop kochten sommigen nog een souvenir, waarna we met de bus weer vertrokken naar ons nieuwe overnachtingsadres voor het weekend. Het is een afgesloten terrein met kleine huisjes, een restaurant en een zwembad. Voor we het terrein op mochten werd een aantal tassen en koffers gecontroleerd met een detector door twee strenge mannen in uniform. Nadat we gezwommen hadden was er een uitgebreide maaltijd met veel verschillende soorten pizza’s. Het was een mooie en leuke dag.
Groetjes van Ton en Elsbeth
De zevende dag is traditie getrouw de rustdag, zo ook bij ons in Ouagadougou. Vanwege de rustdag was het ontbijt vanochtend om 9.00u. Sommigen van ons wilden toch koffie gaan drinken om 7.00u, maar daar is niet veel van terecht gekomen. Vanwege de vele indrukken en drukke werkzaamheden was een beetje uitslapen ook wel lekker. Het ontbijt bestond vandaag weer uit stokbrood, veel jam en Hollandse kaas.
Na het ontbijt trok de hele groep naar het zwembad. Omdat we dicht bij de evenaar zitten is smeren met een hoge factor wel belangrijk. We hebben grote tubes factor 30 en 50 bij ons. Gijke heeft twee lagen over elkaar gesmeerd zodat ze op factor 80 komt… goede bescherming is het halve werk!
Onze groep bestaat uit mensen met verschillende kwaliteiten. Sommigen zijn zeer sportief en trekken vele baantjes. Voor anderen is het de eerste keer in 2018 dat ze zich onderdompelen in een zwembad. Zowaar dook ik (Peter) zelfs een tweede keer in het bad. Andere groepsleden blijken echte koks kwaliteiten te bezitten. Jaap heeft gisteren onderweg heerlijke grapefruits in een kraampje langs de weg gekocht. Vanochtend heeft hij die op meer dan voortreffelijke wijze voor iedereen klaargemaakt. Heerlijk zo’n koele verfrissing bij deze hoge temperaturen.
Met een groepje van vier dames gingen we het terrein verkennen. Wat blijkt: ook in Ouagadougou is maandag “wasdag”, maar dan wel met de hand. Eerst inweken, met de hand wassen, daarna vier keer spoelen en tot slot met de hand wringen. Na dit zware werk blijkt het drogen in deze temperaturen geen problemen meer op te leveren. Toch konden wij het werken ook niet helemaal loslaten. Er werden door verschillenden weer pompoenen gemaakt voor aan de mutsjes. De dames in het centrum waren zo enthousiast dat ze allemaal wel zo’n mooie pompoen willen hebben.
Door de rustige ochtend voor onszelf, kwamen er ook gesprekken op gang over de ervaringen van afgelopen week en wat we de komende week allemaal nog kunnen gaan doen. Om 13.00u werden we verrast met heerlijk pannenkoeken met chocolade pasta en jam. Nanda is inmiddels ook weer bij ons gekomen en heeft wat kledingstukken, sierraden en onderzetters meegenomen van een ander project hier in Burkina Faso. Dit eindigde in een kleine modeshow waar ook nog zaken gedaan zijn.
Tot slot zijn we te voet van onze accomodatie naar het Martyr’s Monument gelopen. Dit is een monument ter ere van de nationale helden. Omdat het met circa 38℃ zulk heerlijk wandelweer was, zijn we nog wat omgelopen (eigenlijk zijn we fout gelopen) om tot slot via 215 treden naar het hoogste uitkijkpunt van de toren te klimmen. Wat een mooi uitzicht en wat een grote stad is Ouagadougou! Teruglopen was toch wat veel gevraagd. Dan maar met z’n allen in een pick-up truck van een beveiligingsbedrijf door Nanda ter plaatse geregeld. Het argument was: ik ben hier met een groep “oude mensjes”… bij sommigen onder ons kwam het kind weer los. In zo’n open bak scheuren door het chaotische verkeer.
Na dit leuke uitstapje ging iedereen zich even opfrissen via een duik of douche, waarna er een heerlijke spaghetti bolognese voor ons klaar stond. Samengevat een heerlijke ontspannen dag die ons weer helemaal heeft voorbereid op 5 dagen hard werken bij ons project.
Groet Marian en Peter
Na een heerlijk ontbijt vertrokken we op dag 8 (dinsdag) van onze weekendbestemming naar het project. Hierdoor hebben we een ander deel van de stad aan ons voorbij zien trekken. We kijken nog steeds onze ogen uit; wat is er veel te zien langs de kant van de weg. Een foto van een zijweg leverde Peter een onverwacht mooi plaatje op. Ook hier blijven het de kleine dingen die het doen.
Klokslag 9.00u waren we op het project. Al snel was duidelijk wie wat wilde doen en konden we aan de slag. Bij het bouwen was het werk vandaag met name het doorgeven van cement en stenen. Ook is er een begin gemaakt met het muurtje waar vorige week de fundering voor is gestort.
Bij de vrouwen werd het nieuwe project (het tasje van Helma namaken) erg enthousiast ontvangen. Er stond gelijk een rij vrouwen te wachten op de stof en hengsels voor hun eigen tasje.
De tuinploeg is druk geweest met het bewateren van de planten en het graven van steeds meer kuilen. De 30 papayastruiken zijn wonderbaarlijk vermenigvuldigd tot 100. Het is maar goed dat deze groep onder leiding van een ervaren tuinman werkt, want nu weten we in ieder geval dat de struiken op de juiste plek komen.
Nu we hier een week zijn werden we toch wel erg benieuwd hoe het hier eigenlijk werkt. Wie doet wat, hoe komen ze aan het geld om voor de vrouwen te zorgen, hoe is de medische zorg geregeld en zo nog wat van die vragen komen boven borrelen. We werden op onze wenken bediend. Halverwege de ochtend kwam de vaste psychiater langs. Normaal gesproken komt hij elke donderdag, maar vandaag was er iemand in crisis en was hij gebeld om deze persoon bij te staan. Hij vertelde dat hij een tiental mensen in begeleiding heeft hier. Dat het met de rest van de mensen zo goed gaat, komt volgens hem door de goede zorgen van de zusters en het feit dat ze hier veilig zijn en als een soort familie samenwonen.
Mieke was nog nieuwsgieriger en dus hebben we gevraagd of we één van de vrouwen mochten interviewen. Ze vertelde dat ze uit het zuiden kwam en hier 15 jaar geleden is komen wonen. Ze was de derde vrouw van een oudere man. Toen er in de familie iemand ziek werd, zagen de twee eerdere vrouwen een kans om deze jonge mooie vrouw te lozen. En de “petit frere” (zoon van een broer van de man) heeft gezegd dat de ziekte haar schuld was, en dus moest ze weg. Ze had inmiddels net haar 6e kind gekregen en ze ging met deze baby op de vlucht. Ze kon bij niemand in het dorp terecht, omdat die dan de kans liepen dat hun huis in brand zou worden gestoken. De vrouw is 45 kilometer naar Ouagadougou gelopen. Ze leefde hier op straat, totdat iemand haar vertelde over dit centrum. Ze woonde hier eerst met haar baby, maar op een dag is een bezoeker gekomen die het kindje heeft meegenomen.
Ze vertelde dit alles uiterlijk kalm, maar bij ons liepen de rillingen over de rug. Stel je toch voor dat je zomaar van huis en haard verstoten wordt, je kinderen van de een op de andere dag niet meer mag zien en je baby ook nog wordt afgenomen. Het werd al snel duidelijk dat dit een sterke vrouw is.
Ze heeft littekens in haar gezicht. Dat zijn markeringen om te laten zien tot welke stam ze hoort. Ze vertelde dat ze dit bij haar gedaan hadden toen ze nog een baby was; “anders zou het ze niet gelukt zijn.” Ze heeft ook niet toegestaan dat haar eigen kinderen deze markeringen zouden krijgen. Een pittige dame, die moest lachen toen wij aangaven dat we hiervan onder de indruk waren. Haar man heeft haar niet verdedigd omdat de oudsten in het dorp zich anders tegen hem gekeerd zouden hebben.
Inmiddels is haar man overleden en ze heeft wel contact met haar kinderen. Deze bezoeken en bellen haar. Ze heeft het geluk dat ze zoons (5) heeft en een dochter, want een zoon heeft het recht om zijn moeder terug te vragen. Helaas hebben haar zoons op dit moment nog niet het geld om een eigen huis te bouwen waardoor hun moeder bij hen zou kunnen komen wonen. Dat zou dan sowieso in een ander dorp zijn; terug naar huis kan nooit meer.
Later hoorden we dat er aan het einde van het jaar vijf vrouwen naar hun zoons kunnen verhuizen en over vijf andere vrouwen is er ook contact met de kinderen. De droom van de zusters is dat het geloof in hekserij steeds minder wordt en het centrum een andere bestemming kan krijgen (bij voorkeur een school voor meisjes).
Er wonen op het terrein ook veel oudere en gehandicapte vrouwen die niet of nauwelijks voor zichzelf kunnen zorgen. Hiervoor is een zorgsysteem bedacht. De vrouwen wonen met 6 in een ruimte en de samenstelling van deze groep is een dwarsdoorsnede van de leeftijden. Ze wonen dus echt als “familie” samen. De jongeren dragen zorg voor de ouderen, helpen als het nodig is met douchen, eten, schoonmaken, etc. De vrouwen krijgen een maaltijd tussen de middag en dat kan genoeg zijn voor twee maaltijden (afhankelijk van hoeveel je eet natuurlijk).
Met de zusters hebben we contact gehad over hun wensen. Ze hebben twee grote wensen. Allereerst willen ze graag gesponsord worden bij het kopen van medicijnen, maar ook de graanmolen is aan vervanging toe. Wij hebben met elkaar besloten om het geld dat na de bouw overblijft, te laten besteden aan medicatie. We hopen ze hiermee een jaar te kunnen helpen. Geld dat nog binnenkomt heeft dus een erg goede bestemming.
Zoals jullie wellicht al gemerkt hebben: we raken niet uitgeschreven over wat we allemaal meemaken. Het meest zijn we onder de indruk van al die mooie momenten die we beleven met de mensen hier. We verstaan elkaar niet, maar begrijpen elkaar wel.
Ik en jij
kan wij worden
al weet ik niet wie jij bent
en ken jij ook mijn wereld niet
we zoeken samen naar woorden
en plezier
Groeten Wilma en Mieke
Op dag 9, woensdag, werden we wakker met (alweer) 24℃ en een stralend blauwe lucht. We hoeven ook nooit lang te doen over het aankleden, want ons tenue is altijd met het blauwe shirtje. Anders zijn we niet herkenbaar volgens de IJsselbode, die we hier ook ontvangen 🙂
Na een lekker ontbijt vertrokken we mooi op tijd naar het project. Onderweg kwamen we de goederentrein tegen die 3x per week rijdt. Bijzonder om te zien dat de schapen die anders altijd op en tussen de rails liggen eraf waren gehaald. Op de wagons reden ook nog 3 (illegale?) passagiers mee.
Aangekomen op het project konden de bouwers en de tuinders direct aan de slag. De tuinman was al om 6.00u begonnen. Hij woont ook op het terrein en werkt tot 12.00u. Daarna heeft hij siësta tot de volgende morgen. Samen met hem zijn de plekken uitgezocht om de 17 gaten te graven om de laatste papaya plantjes te poten. Als die er in staan zijn er totaal 100 gaten van ongeveer 35 cm diep gehakt en papaja’s geplant. De grond hier is zo hard als beton en als het uitscheppen niet lukt moet er eerst flink water gegoten worden om de grond zacht te maken. Soms wel een paar keer. Er wordt wat afgesleept met gieters water! De tuinman zal morgenvroeg de laatste papaja’s poten en dan moeten ze elke dag een halve gieter water krijgen. Helaas zijn papaja’s eenjarig, dus dit zware werkje moet volgend jaar opnieuw. Toen de klus geklaard was werd er een foto gemaakt van een halfjaar oude papaya boom met de 4 werkers Jaap, Gijke, Dorie, Ied en de tuinman.
De bouwers hebben vandaag op de slaapverblijven 5 lagen stenen gemetseld, waarop een dak komt dat boven het gewone dak zit en dat dient voor ventilatie. De steiger waarop gewerkt werd was dusdanig gammel en hoog dat de ene er niet op durfde vanwege hoogtevrees en een ander vanwege het gewiebel. Maar gelukkig durfde Ton het wel aan en heeft hij gemetseld, terwijl de rest zorgde voor voldoende stenen en cement.
De naai-, brei- en haakploeg moet ‘s morgens altijd eerst alle spullen uit ‘de opslag’ halen. Zodra de eerste spullen tevoorschijn komen, komen ook de vrouwen naar het middenterrein. Vandaag kon er ook geknutseld worden. Er werd op verzoek van de nonnen aan de kerstversiering gewerkt. Uit karton werden figuren geknipt, dan geverfd in een zelfgekozen kleur en daarna nog versierd met gekleurd touw. Alle knutsels zijn aan een touw bevestigd dat ze ook hier op het project maken. Erg leuk! Er kon ook gewoon een schilderij op een vel papier gemaakt worden. We verzinnen nog waar we die gaan ophangen.
Bij het naaien zijn de zelfgemaakte tassen nog steeds favoriet. Na de lunch werden de ‘beste’ naaisters uitgekozen om de naaimachines van A tot Z te leren bedienen. Bij elke naaimachine zaten 2 vrouwen en die moeten vanaf nu alles naaien, zodat zij straks onze naailessen niet meer nodig hebben en ons project niet stopt als we weg zijn. Het valt nog niet mee om alles uit te leggen omdat ze geen Frans of Engels spreken, maar met veel voordoen en gebaren begint het langzaam te komen. Gelukkig hebben we nog even om te oefenen. De andere vrouwen houden hun lapjes angstvallig in de gaten, terwijl ze ondertussen gezellig aan het breien en haken zijn. Sommige vrouwen komen niet meer elke dag, omdat ze dan niet naar de markt kunnen om hun waren te verkopen. Diverse van ons hebben al mooie spoelen met zelf gesponnen katoen van de vrouwen gekocht. Voor 500 franc (€ 0,75), koop je een grote spoel met katoen. De meesten gaven het dubbele bedrag. De katoen is heel zacht en prachtig!
Bij het zingen van ons lied ter afsluiting van de dag, werd er door de vrouwen enthousiast meegeklapt en gedeind. Spontaan begonnen ze na ons lied zelf een lied te zingen voor ons. Met het welbekende Afrikaanse ritme en een jodel tussendoor. Een superleuke afsluiting van alweer een geslaagde dag!
Terug in ons ‘hotel’ werd er weer gezwommen, gedoucht en na het eten werden we getrakteerd op een heerlijk drankje/borreltje gesponsord door Wim Kastelein. Proost, Wim en Jacoline!
Ied en Rineke
Donderdag (dag 10) konden we een uur eerder op, in verband met een activiteit in de middag. We waren zodoende al om 8.00u op het project. Er zou om 9.30u een heilige mis zijn op het middenterrein en daar konden we dus nog even niet terecht. We hebben onze tijd nuttig besteedt met het uitzoeken van de lapjes en de wol, omdat die zakken enorm overhoop waren gehaald. De bouwers konden wel aan de gang en ook de tuin werd door enkele van ons bewaterd.
Om 9.30u zat iedereen klaar, maar de priester (uit Ghana) liet nog even op zich wachten. Omdat niemand wist hoelang het zou duren zijn we maar weer verder gegaan met onze werkzaamheden. Maar al snel kwam de priester op zijn brommertje aan en werd de mis gevierd. Vooraf werden de liederen met de vrouwen geoefend middels voorzang en nazang. Alles uit het hoofd en zonder muzikale begeleiding. Omdat we van de mis niets konden verstaan overviel de slaap sommigen en is Rien zowaar voor het eerst van zijn leven tijdens de kerkdienst in slaap gevallen. Aan het eind van de mis kregen wij als groep de zegen van de priester.
We wilden de vrouwen trakteren op iets lekkers en op advies van de nonnen hebben we sinaasappels uitgedeeld. Aan de vrouwen die niet uit hun woonvertrek kunnen komen, hebben we een lekkere sinaasappel persoonlijk langs gebracht. Ze waren er dankbaar voor.
Op het middenterrein was er ondertussen spontaan een vragenuurtje ontstaan. Wij vroegen aan de vrouwen wat voor hen belangrijke dagen zijn in het jaar. Zij antwoordden tot onze verrassing: ‘Internationale dag van de vrouw’ als eerste en daarna kerst. De vrouwen vroegen op hun beurt aan ons of wij allemaal familie van elkaar waren. Lieve help, gelukkig niet! Wij hebben verteld dat we allemaal uit Oudewater komen en elkaar kennen doordat we naar dezelfde kerk gaan.
Voor diegene die denken: “die bouw gaat ook langzaam”, willen we even uitleggen hoe het bouwen hier gaat. Er zijn geen elektrische apparaten dus alles moet met de hand gemaakt worden. Betonijzer bijvoorbeeld, wordt eerst op maat gezaagd met een botte ijzerzaag, dan gebogen op een zelfgemaakte (op maat gemaakte) mal van een stuk hout met spijkers erin en dan met ijzerdraadjes aan elkaar bevestigd. Peter had zijn gehoorbeschermers dus wel thuis kunnen laten, want cirkelzagen en betonboren of betonmolens worden niet gebruikt. De bekisting voor het beton wordt van wat planken gemaakt, die met zelfgemaakte ‘lijmklemmen’ vast worden gezet. Eventuele gaten worden opgevuld met stukken karton van de zakken cement. Een steiger wordt gemaakt door 2 palen in de muur en 2 palen op de grond met daarop 2 planken.
Vandaag werd het hoogste punt op de bouw bereikt en was er helaas geen pannenbier maar… een sinaasappel! Onder grote belangstelling werd zowel de Nederlandse vlag als die van Burkina Faso gehesen.
De geplande middag activiteit zorgde ervoor dat we eerder moesten stoppen. De chauffeur bracht ons bij het muziekmuseum. Daar kregen we een rondleiding met uitleg over de verschillende Afrikaanse muziekinstrumenten. Uit een kamer klonk een hoop getrommel en later bleek dat er muzikanten waren die voor ons een optreden verzorgden. Ook wij werden uitgenodigd om mee te komen trommelen. We moesten nog even het juiste ritme vinden, maar het klonk opzwepend. Daarna gingen zelfs de voetjes nog van de vloer en dansten we op het ritme van de Afrikaanse trommels.
De terugweg naar ons verblijf was weer een drama, want we reden in de spits en dan staat het verkeer hier bumper aan bumper, scooter aan scooter en rijden er ook nog fietsers zonder licht en ezelskarren tussendoor. Er is alleen asfalt op de belangrijkste doorgaande wegen en de rest van de wegen is onverhard en heel erg hobbelig. En als er ook nog allerlei vee los op straat loopt en oversteekt, verbazen we ons er telkens weer over dat we nog geen ongelukken hebben gezien. Gelukkig maar!
Al met al een leuke dag met veel hoogtepunten; we hebben er van genoten.
Rineke en Anja
Deze vrijdag (dag 11) denken we aan Nynke. Precies een jaar geleden overleed ze op 58 jarige leeftijd. Eind 2016 was ze één van de initiatiefneemsters van deze hele reis. Zij heeft het eerste contact gelegd met Nanda van Samenwerkvakanties. Beiden afkomstig uit Friesland, dus dat voelde goed voor haar. Het eerste halfjaar was ze druk met het werven van deelnemers en publiciteit. Bij de eerste activiteit — wandelen — was ze al ziek, maar wel aanwezig. Daarna ging haar gezondheid hard achteruit. Ton en Nynke zouden samen deze reis maken, helaas heeft dat niet zo mogen zijn. Ze overleed onverwacht snel op 16 november 2017.
Vanmiddag tijdens de lunch hebben we met elkaar hierbij stil gestaan. We hebben kaarsjes aangestoken. Ton heeft iets verteld. Elsbeth heeft een gedicht voorgelezen: “De mensen van voorbij” van Hanna Lam. Het 2e couplet van het gedicht:
De mensen van voorbij
zij blijven met ons leven.
De mensen van voorbij
ze zijn met ons verweven
in liefde, in verhalen,
die wij zo graag herhalen,
in bloemengeuren, in een lied
dat op klinkt uit verdriet.
Met liefde denken we aan Nynke, een stoere, reislustige vrouw. Deze reis paste heel goed bij haar.
Naast tranen waren er ook vrolijke, ontroerende en hoopgevende momenten. Het was de laatste volle werkdag; de planten kregen water, de tuin wordt steeds groener en de muren worden steeds hoger. De vrouwen worden steeds handiger op de naaimachines, in de pauzes werkten ze zelfstandig verder.
Ook deze dag konden de vrouwen weer schilderen. We kregen de indruk dat dit voor veel vrouwen een nieuwe ervaring was. Ze wisten niet goed hoe ze de kwast moesten vasthouden en wat ze er precies mee konden doen. Tussen het werken door ontstond er grote hilariteit toen we “hoofd, schouders, knie en teen” zongen. De vrouwen deden actief mee en met elkaar hadden we de grootste lol.
We merken dat, ondanks de taalbarrière, de contacten steeds spontaner verlopen. Iedere dag worden we hartelijk ontvangen en krijgen we allen een hand. De eerste dagen wilden velen niet op de foto en keken sommigen ons niet aan. Nu reageren ze enthousiast en is het weer dikke pret als ze zichzelf zien.
Groeten Elsbeth en Mieke
Vrijdag voor het laatst echt gewerkt in het centrum en vandaag (zaterdag 17 november; dag 12) een uur later ontbeten dan de andere dagen.
Om een uur of negen door Nanda opgehaald voor twee bezoeken aan projecten elders in Ouagadougou die zij kent en/of eerder bij betrokken is geweest. Het zou weer een indrukwekkende en leerzame dag worden.
In een land waar de overheid niet de wil of het geld heeft om mensen te helpen die om een bepaalde reden tussen de wal en het schip vallen, is ons wel duidelijk geworden wat hulp en steun — in welke vorm dan ook — van anderen die het geluk hebben gehad in een land als Nederland te zijn geboren, voor deze mensen kan betekenen. Mensen zoals wij dus. Als je ziet wat het voor hen betekent, dan houdt het cliche “het is toch maar een druppel op de gloeiende plaat” totaal geen stand.
Burkina Faso betekent “Land van de rechtvaardige mensen”, wat ons betreft kan daar wel aan toegevoegd worden “Land van de vriendelijke mensen”.
In deze stad is vrijwel geen enkele vorm van openbaar vervoer, dus honderdduizend mensen verplaatsen zich per auto of meestal per bromfiets. Heren in het pak, prachtige dames met 1, 2 soms 3 kinderen op de bromfiets rijden ogenschijnlijk kriskras door elkaar. Verkeersborden en richtingborden ontbreken bijna helemaal. In ons “hoog ontwikkelde Europa” zou dat het recept zijn voor schelden, toeteren en vele opgestoken middelvingers, maar hier blijft iedereen zijn ding doen zonder agressie te tonen en een deukje meer of minder maakt hen ook niet uit.
Onderweg zagen we een hele lange rij mensen staan. Dat waren de bezoekers die voor de gevangenis stonden. Vandaag was het immers bezoekuur voor de gevangenen.
Afgelopen augustus was er een groep jeugd van de PKN Trynwâlden kerk die in een dorpje net buiten de hoofdstad een werkvakantie met Nanda hadden. Bij de ingang stond op het bord: “Ecole primaire privee Evangelique” met daaronder de tekst (vertaald) uit Johannes 15:12: ‘Dit is Mijn gebod, dat gij elkander liefhebt, gelijkerwijs Ik u liefgehad heb.’
Zij bouwden daar een klaslokaal en organiseerden een Bijbelkamp met onder andere spelletjes voor de kinderen. Wij zagen hun resultaat: een lokaal waar 63 kinderen van groep 8 les kregen. In een publieke school zijn het er zelfs boven de honderd kinderen. Met enthousiasme werden wij daar ontvangen. Echter gingen wij vrij snel in 3 groepjes uiteen om met een leerling en ouder naar hun huis te gaan.
Zo ook met een jongetje van 9 jaar en zijn moeder (33 jaar). Zijn zus van 12 jaar was al thuis. De oudste zoon was naar de middelbare school en de vader (bouwvakker) was naar zijn werk. Zij woonden in een soort ommuurd hofje waarop 7 deuren uitkwamen. Een klein vertrek waar op een paar vierkant meter alles moest gebeuren: slapen, eten, enz.
Of een meisje van een jaar of 7 die samen met haar oma van nog geen 50 woont, haar moeder overleden, ook haar opa en haar vader spoorloos. Over enkele maanden moeten zij hun huisje uit, omdat zij de huur niet meer op kunnen brengen. Die kinderen zij vertederend en de situatie is uitzichtloos.
De schoolkinderen beginnen al om 7.30u. Zij hebben een lange middagpauze om thuis te gaan eten en om 17.00u uur eindigt de schooldag. Op zaterdag krijgen de armste kinderen ook les door Compassion, een wereldwijde organisatie die via lokale kerken deze mogelijkheid biedt door sponsors uit bijvoorbeeld Nederland.
Bijzonder om een kijkje bij deze mensen thuis te mogen nemen.
Door naar ons volgende bezoek. Begeleid door iemand op de fiets, kwamen we aan bij een opvanghuis voor kinderen en adolescenten met ernstige ziektes, zoals noma-ziekte; een vorm van thunderbolting ganggreen, resulterend in ernstige verminkingen, maar ook kanker. Deze kinderen leven net als de heksen als verstotenen uit hun familie en omgeving, alleen omdat zij een ander uiterlijk hebben dan dat wij normaal vinden.
In 1995 is dit project opgericht en met hulp van vrijwilligers kunnen er rond de 30 kinderen verblijven. Er zijn 5 slaapvertrekken voor elk 6 jongeren. Slapen doen zij op stapelbedden. Verder gaan zij naar de school of, als zij wat ouder zijn, naar hun werk.
De meegebrachte spelletjes kwamen tevoorschijn. Voor de lunch werden vijf activiteiten klaar gezet: sjoelen, de kliederhoek (waar ze een tekening met verf konden maken), het aanleren van het lied ‘hoofd, schouders, knie en teen’, volleyballen met een opblaasbal en 10 blikjes van een muurtje werpen. Er werd fanatiek meegedaan, want bij sommige spelletjes was er ook nog iets te winnen. Een echte medaille voor de winnaar.
Na de warme lunch kwam het freubelwerk van Gijke op tafel. Van papier werden mooie mobielen geknipt en geplakt. Ook was er één van de meisjes die ons leerde een molentje te maken. Ondertussen ging het sjoelen bij Rien en Jaap nog gestaag door.
Tegen vieren sloten wij dit bijzonder inkijkje af met het zingen van ons lied. Spontaan ging de jeugd bij elkaar staan en zongen zij voor ons hun volkslied.
Met de nodige indrukken reden we weer naar ons onderkomen. Wat een bijzondere, mooie en plezierige bijeenkomsten deze dag elders.
Jaap en Ied
Het opvanghuis dat we deze dag bezocht hebben heeft ons uitdrukkelijk gevraagd om geen foto’s te verspreiden (online, in kerkboekje, etc.). We plaatsen daar daarom geen foto’s van.
Om 6.45u stipt zat iedereen deze zondagochtend (dag 13) aan het ontbijt. De kerkdienst van vandaag zou namelijk beginnen om 8.00u en wij zouden natuurlijk op tijd zijn gekomen, maar… helaas heeft iemand zich verslapen, wij waren het niet… (de buschauffeur).
Toch kwamen we op tijd om door de mannen met detectoren gecontroleerd te worden en het begin van de kerkdienst mee te maken. Vandaag hadden we een Afrikaanse Franstalige dienst met een groot koor waar de voorganger uit volle borst, op geheel eigen wijze, doorheen zong. (Onder ons waren er die makkelijker met hem meezongen dan met het koor.)
De mensen om ons heen zagen er prachtig uit, het was een fleurig kleurrijk geheel waarbij wij volgens Jaap maar lelijk en grijs afstaken (echt leuk hoor, zo’n reisgenoot die de waarheid denkt te spreken). Nadien stond de koffie klaar bij onze accommodatie (helaas alweer zonder appeltaart).
Na een snelle omkleed-actie vertrok er een delegatie te voet naar de markt. De eerste stop was een stoffenwinkel. Daar heeft Rien ontdekt waarom je beter niet kunt gaan winkelen met negen vrouwen als je zelf belangstelling hebt voor brommers. De eigenaar van de stoffenwinkel had wel een gouden dag, en wij ook. Op de markt ging Helma volledig los met het kopen van souvenirs. De rest volgde gedwee.
Weer terug in ons onderkomen hadden we voor het eerst in twee weken siësta (eindelijk beginnen we het Afrikaanse ritme te snappen). Om 16.00u vertrokken we voor het volgende uitstapje. Per bus zijn we naar het park gegaan. We hebben hier een heerlijke wandeling gemaakt en genoten van de warme frisse lucht en het groen. Tot onze verrassing lagen er ineens vier krokodillen op ons pad (ok, net ernaast, maar spectaculair was het evengoed). Aan het einde van het park lag het “Artis” van Ouagadougou waar we onder begeleiding een rondje doorheen hebben gelopen. Een aantal van ons was het meest onder de indruk van de grote duizendpoot die vrij rondliep.
Vanuit het park zijn we te voet naar een restaurant gegaan. Alweer moesten we langs mannen met detectoren in de hand. Maar goed, dat was erg de moeite waard, want eenmaal binnen keken we onze ogen uit. Alles wat binnen stond was te koop en dus ook de moeite van het bekijken waard. Het restaurant had verschillende afdelingen die waren gebouwd zoals de verschillende stammen in Burkina Faso dat doen. Er was een ruimte gemaakt zoals de nomaden hun huis bouwen, een houten dak met daarop kamelen huiden. Ook was er een ruimte waar het dak gemaakt was van hout met grond, zoals ze dat in een ander stuk van het land maken (we weten even niet meer welk stuk ook alweer). In het restaurant hebben we kennis gemaakt met de familie van Nanda, zij aten met ons mee en het was erg gezellig.
Het eten was “vurrukkulluk” en het bord was mooi opgemaakt. Als toetje kregen we een glaasje mierzoete super zwarte thee. Het was een geslaagde afsluiting van alweer een mooie, uitermate warme, dag.
Vriendelijke groet,
Helma, Marian, Wilma
Twee jaar geleden ontstonden bij Nynke, Mieke en Elsbeth de eerste plannen voor een reis. Vandaag sloten we met 14 deelnemers deze reis af. We hebben elkaar de afgelopen periode beter leren kennen en waarderen. De sfeer was en bleef goed. Ieder heeft zich volop ingezet met zijn eigen kwaliteiten.
Anja was chef naaiproject. Ze had wel drie leerlingen onder zich. Ook de andere groepsleden konden telkens bij haar terecht om een naaimachine weer aan de praat te krijgen.
Helma is van vele markten thuis. Ze breit, haakt, naait en heeft heel wat stenen verplaats op de bouwplaats. Zelfs tijdens het afscheid heeft ze nog mutsjes afgemaakt.
Marian was onderdirecteur naaimachines en heeft haar leerling goed op weg geholpen. Hoewel de naaimachine niet altijd deed wat zij wilde, bleef ze rustig en positief en kon ze de lol er van inzien.
Dorie kan wel een carrière switch maken, ze staat haar “ mannetje” in de bouw. Ook in de moestuin kon ze goed uit de voeten.
Ied is een harde werker. De bouw en de tuin hadden haar voorkeur. Haar armspieren zijn goed getraind door al het sjouwen, gieten en scheppen.
Rien is een stille, harde werker. Met zijn zweetband maakt hij een stoere indruk.
Rineke genoot van het contact met de vrouwen. Ze heeft een grote bijdrage geleverd aan het naaiproject. Met haar snelle elektrische naaimachine moest ze haar leerlingen vaak een halt toe roepen. Van schrik trapten de meesten het pedaal nog harder in.
Ton kwam met verrassende grappen uit de hoek, het contact met de bouwvakkers ging hem goed af. Hij had het prima naar zijn zin en wilde best nog wat langer blijven.
De schaterlach van Wilma hoorde je overal bovenuit. Voor en na het werk was ze in het zwembad te vinden. Haar kennis van het Frans kwam goed van pas.
Peter had zich goed voorbereid met zijn pluggen en schroeven. Helaas moest het boren van de gaatjes met de hand. Dankzij zijn nauwkeurigheid hangt het bordje waterpas verankerd aan de muur.
Gijke is de moederkloek van de groep. Met het eten zorgde zij er voor dat het niemand aan iets ontbrak. Ook de planten in de moestuin profiteerden van haar goede zorgen.
Jaap heeft in de brandende zon heel wat gaten gehakt voor de papaya’s. Hij heeft de groep regelmatig voorzien van heerlijke gepelde grapefruits en zorgde er voor dat alle flesjes gevuld werden met water.
Mieke en Elsbeth hebben genoten van de reis. Het is de lange voorbereidingsperiode dubbel en dwars waard geweest. Het overtrof alle verwachtingen. Na een moeizame start twee jaar geleden, ontmoetten we veel aanmoedigingen, hartverwarmende reacties en steun. We zijn blij dat we doorgezet hebben en dat we met deze fantastische groep deze reis hebben kunnen maken.
Vandaag (maandag, dag 14) was onze laatste dag op het project en sloten we een mooie periode af. Het afscheid was roerend en benadrukte dat het doel bereikt is. Behalve het realiseren van het gebouw en het aanleren van handvaardigheden was de ontmoeting met de vrouwen een wezenlijk onderdeel van dit project. Wederzijds was er respect, humor, openheid en saamhorigheid. Veel vrouwen zijn naar de paillet gekomen, de centrale ontmoetingsplek waar we de weken gewerkt hadden. Er waren toespraakjes, er werden cadeaus uitgewisseld, er was muziek en dans. We hebben iedereen getrakteerd op een heerlijke maaltijd. Na het overhandigen van de plaquette gingen we onder begeleiding van trommels met alle vrouwen al dansend naar de bouwplaats waar het door de leiding aan de muur is geschroefd. Dit was een ontroerend moment, omdat naast de namen van de groepsleden, ook de naam van Nynke daar op staat.
Alle gemaakte rokken, tassen en mutsjes werden eerlijk verdeeld zodat ook de vrouwen die niet naar de paillet konden komen een rok, tas of muts kregen. Na het schudden van heel veel handen zwaaiden de vrouwen ons uitbundig uit. Het was een ontroerend afscheid.
Komende tijd worden de slaapverblijven afgebouwd en wordt een helling bij het kantoor van de directie gerealiseerd. We worden hiervan op de hoogte gehouden. Met het resterende geld kunnen we het project nog een tijd steunen met de aanschaf van medicijnen.
We kijken terug op een hele bijzondere periode. We hebben met elkaar gelachen, gehuild, gewerkt, ontspannen en dromen waargemaakt.
Groeten Elsbeth en Mieke
Update dinsdag 20 november: de groep is vanochtend
weer veilig aangekomen op Nederlandse bodem!
